خط کشی ترافیکی، معمول ترین و رایج ترین علایم و تجهیزات کنترل ترافیک می باشد که هدف از آن، برقراری نظم و ایمنی بیشتر در شهرها و راه ها و خیابان ها و آگاهی دادن به استفاده کنندگان از مسیر و کاهش برخوردها و تصادفات و منظم کردن حرکات وسایل نقلیه است. این خط کشی ها شامل نوعی مواد شیمیایی یا برچسب می باشند که جهت انتقال اطلاعاتی خاص اعم از نشان دادن مسیر صحیح جاده یا مسیر، امکان سبقت یا عدم سبقت، خطوط عابر پیاده، خطوط مجاز جهت پارک خودرو و … استفاده می شوند.

نشانه گذاری یا خط کشی در کشور های مختلف تقریبا مشابه می باشد اما در هر کشور دارای استاندارد ها ( وزارت راه و شهرسازی) و معانی خاص خود می باشد. امروزه با پیشرفت تکنولوژی در ساخت رنگ ترافیکی از موادی با شکست نوری بالا استفاده می شود این مواد نور وسایل نقلیه را به آنها برگردانده و باعث می شوند در شب همانند چراغ های نورانی مسیر را برای رانندگان مشخص نمایند

رنگ ها و الگوهای خط کشی ترافیکی

به همراه رنگ در خط کشی ها، دانه های افزودنی با ضریب شکست بالا اضافه می کنند که گلاسبید نام دارد

رنگ هایی که برای خط کشی ترافیکی مورد استفاده قرار می گیرند، متشکل از سه قسمت اصلی رنگدانه، رزین و آب یا حلال هستند. رنگدانه شامل ریز دانه هایی ست که کار آنها جلوه گر کردن رنگ بر روی سطح می باشد و ممکن است با مواد یو وی یا دیگر مواد براق مخلوط شود.  رزین در چسبیدن مواد به سطح جاده نقش موثری دارد و از جنس های مختلفی نظیر پی وی سی لاتکس استات، متیل متاکریلات و یا رزین های اکریلیک ساخته می شوند. حلالها برای روان شدن رنگ استفاده می شوند و بسته به دیگر مواد و سطوح مورد نظر متفاوت می باشند.  نفتا، تولوئن، متانول، کلرید متیلن و استون از جمله حلال های مورد استفاده در رنگ می باشند.

خط کشی با فامهای مختلف

پنج رنگ زرد، سفید، قرمز، آبی و سیاه در خط کشی های خطوط خیابان استفاده می شوند و در حالت کلی این رنگ های به کار گرفته شده در خطوط خیابان به صورت زیر استفاده می شوند:

خطوط زرد: جریان ترافیک در جهات مقابل را از یکدیگر جدا می کنند.

خطوط سفید: مسیرهای حمل و نقلی با جهات یکسان را از هم جدا کرده و در تمامی خط کشی های عرضی نیز استفاده می شوند.

خطوط قرمز: مشخص کننده مسیرهایی هستند که بیننده خط کشی اجازه ورود و استفاده از آنها را ندارد.

خطوط آبی: نشان دهنده محل های پارک خودروی معلولان است.

خطوط سیاه: در تقابل با سایر خط کشی ها بر روی آسفالت های روشن استفاده می شوند. به منظور تأکید بر الگوی خطوط، فضای میان خطوط زرد و سفید با رنگ مشکی پر می شوند تا قابلیت تشخیص رانندگان را افزایش دهند.

الگوهای مورد استفاده در خط کشی ترافیکی را می توان به صورت های زیر طبقه بندی کرد.

خط ممتد: عبور عرضی را ممنوع می کند.

دو خط ممتد موازی در کنار هم: نشان دهنده ممنوعیت و محدودیت شدیدتر می باشد.

خط مقطع: نشان دهنده ی آن است که عبور و گذر از آن خط مجاز می باشد.

خطوط مقطع نقطه نقطه: نشان دهنده امتداد سایر خطوط بوده و معمولاً در محل تقاطع ها استفاده می شود.

عرض خطوط راهنمایی رانندگی معمولاً بین ۴ تا ۶ اینچ بوده و در خطوط عریض تر که نیاز به تأکید بیشتری در آنها وجود دارد، عرض خطوط باید دو برابر عرض خطوط معمولی باشد. خطوط مقطع معمولاً شامل قطعات خط ۱۰ فوتی و فواصل ۳۰ فوتی هستند. خطوط نقطه نقطه معمولاً شامل قطعات خط ۲ فوتی و فواصل ۴ فوتی یا بیشتر هستند. به طور معمول، برای خطوط نقطه نقطه نسبت یک به سه به عنوان حد بیشینه معین شده است.


اجرای خط کشی ترافیکی

روشها و ابزارهای مورد نیاز برای اعمال خط کشی های ترافیکی نیز شامل موارد زیر می شوند:

دستی: در روش دستی اجرا توسط کاردک و غلتک انجام می شود. استفاده از غلتک برای اعمال رنگ ترافیکی پایه آب به مکانیزم خشک شدن رنگ بستگی دارد. در خشک شدن رنگ با سرعت معمولی می توان از غلتک استفاده کرد. در خشک شدن سریع نیز در صورتی که به رنگ، آب اضافه شود، می توان از غلتک استفاده کرد. اما در حالتی که رنگ خیلی سریع خشک شود نمی توان از غلتک استفاده کرد.

اسپری: رنگ توسط ماشین آلات خاص رنگ بر روی سطح و با ضخامت بالا اسپری می‌شود. با استفاده از پیستوله، رنگ به طور کافی به سطح می چسبد. سوزن رنگ پاش یا پیستوله رنگ ترافیکی با پیستوله رنگ های معمولی روغنی فرق می کند و باید بین 2 تا 6 میلی متر قطر داشته باشد؛ زیرا دانه بندی رنگ ترافیکی درشت تر است.

اسکرید: رنگ مخلوط مذاب به صورت یکنواخت بر روی سطح اعمال می شود. در این حالت رنگ سریع خشک می شود و میزان چسبندگی بالایی نیز خواهد داشت.

اکستروژن: رنگ مخلوط شده پس از رسیدن به دمای مذاب توسط ماشین های مخصوص بر روی زیر آیند پرایمر خورده، جهت خطوط منقطع حاشیه راه اجرا می ‌شود.

لازم به ذکر است که برخی از مجریان خط کشی، خطوط عابر پیاده و علائم ترافیکی را به صورت سلیقه ای اجرا و از آیین نامه خط کشی عابر پیاده و خطوط ترافیکی که بر اساس آیین نامه رانندگی جهانی تدوین شده است، پیروی نمی کنند.

چهار نوع رنگ اصلی به لحاظ ساختاری در اجرای خط کشی ترافیکی مورد استفاده قرار می گیرد که در ادامه به روش اعمال هر کدام پرداخته خواهد شد.

رنگ ترافیکی پیش ساخته: این رنگ را به صورت رول و در ضخامت 2.5 تا 3 میلی متر، توسط دستگاه های مخصوص تولید می کنند و با توجه به نوع طرح می تواند در دو یا سه رنگ یا تک رنگ تولید شود. ابتدا بهتر است برای چسبندگی بهتر، یک لایه پرایمر رنگ ترافیکی روی سطح بتن یا آسفالت اجرا و توسط شعله روی سطح چسبانده شود. این رنگ ها به عنوان رنگ های طرح مدارس و لرزاننده یا کاهنده سرعت به صورت پیش ساخته در ضخامت 6000 میکرون و به عرض های 8 و 12 و 15 سانتی متر در تقاطع ها و وردی ها کاربرد دارند.

رنگ ترافیکی گرم: با توجه به اینکه رنگ گرم ترموپلاستیک به صورت پودر است و باید بعد از ذوب شدن روی آسفالت پیستوله شود، نیاز است که در زمان اجرا به صورت پیش گرم شود و در مخرن گرم کن همراه با گلاسبید روی جاده پاشیده شود. بنابراین به دستگاه خط کشی گرم و پیش گرم کن و یدک کش نیاز است و برای خط کشی های مسیر کوتاه نمی توان از این دستگاه ها استفاده نمود؛ چون هزینه جابه جایی برای پیمانکار رنگ خط کشی و حتی کارفرما به صرفه نیست. تضمین ‌دوره ماندگاری در‌ اجرا با اسپری ‌در ضخامت ۱۵۰۰ میکرون ۱۸‌ماه ‌۵۰  ‌درصد، با روش ‌اسکرید و در ضخامت ۳۰۰۰ میکرون‌ ۳۶ ماه ۵۰ درصد ‌و با استفاده از ‌روش اکستروژن و در ضخانت ۶۰۰۰‌ میکرون ‌۳۶‌ ماه ‌۵۰‌ درصد خواهد ‌بود.

رنگ ترافیکی سرد: به طور معمول رنگ های ترافیکی سرد با غلتک و یا پیستوله های قابل حمل اجرا می شوند. پس بسته به حجم کار و میزان دسترسی، دستگاه خط کشی می تواند فرق داشته باشد.

رنگ های ترافیکی دو جزئی: رنگ دوجزئی اکریلیک ترموپلاست باید در ضخامت بالاتری از رنگ سرد اجرا شوند و برای اعمال آنها بیشتر از کاردک اجرا استفاده می کنیم. این رنگ دارای نکات اجرایی است و باید در ضخامت بهینه در حد 2 میلی متر تا 2.5 میلی متر به بالا اجرا شود. تضمین ‌دوره ماندگاری در‌ اجرا با اسپری ‌در ضخامت 2000 میکرون ۱۸‌ماه ‌۵۰  ‌درصد، با روش ‌اسکرید و در ضخامت ۳۰۰۰ میکرون‌ ۳۶ ماه ۵۰ درصد خواهد ‌بود.

گاهی آلوده و یا روغنی بودن منطقه رنگ‌آمیزی سبب مشکلاتی مانند انباشتگی آلودگی، کدر شدن و کمرنگ شدن تدریجی رنگ های ترافیکی می شود که هیچ ارتباطی با نوع رنگ ندارد.

انواع خط کشی ترافیکی

خط کشی های طولی و عرضی در سطوح سواره روها و با استفاده از مواد متنوعی به کار گرفته می شوند. رایج ترین این مواد، رنگ و مواد ترموپلاستیک هستند. خاصیت انعکاسی خط کشی ها نیز از طریق اضافه نمودن لایه نازکی از دانه های بسیار ظریف و کوچک شیشه ای به رنگ، حاصل می شود تا در شب مشخص باشند.

نشانگرها و علائم راهنمای مسیر نیز اشیاء منعکس کننده کوچکی هستند که در محل مورد نظر نصب می شوند. علائم راهنمای مسیر بر روی پایه های سبک در کناره های راه نصب می شوند تا به رانندگان کمک کنند که موقعیت خود در جاده را در شرایط آب و هوایی نامعتدل که خط کشی های استاندارد قابل رویت نیستند، تشخیص دهند.

در ادامه توضیح اصلی ترین انواع خط کشی های ترافیکی می پردازیم:

خط کشی های طولی: بخش اعظم خط کشی های طولی را خط کشی وسط جاده ها، خط کشی جدا کننده خطوط ترافیک از یکدیگر و خط کشی نشان دهنده لبه روسازی تشکیل می دهند. خطوط طولی به عنوان عمومی ترین و اصلی ترین مشخص کننده جهت مسیرها عمل می کنند. رانندگان بدون کمک خط کشی های طولی نمی توانند مسیرها را بطور مرتب تشخیص دهند و در حقیقت ممکن است به طور نامنظم رانندگی کرده و با مشکلات فراوانی روبرو شوند. خط کشی محوری طولی و فاصله پر ‌و خالی آنها در‌ معابر مختلف‌ شهر برحسب موقعیت و سرعت طرح معبر متفاوت است. هر‌چه درجه عملکرد معبر بالاتر رود، عرض خطوط و فاصله پر و خالی آنها افزایش خواهد یافت.

خط کشی های نشانه و کلمه: خطوط خیابان به صورت نشانه و کلمه نیز هستند. در دستورالعمل MUTCD تعدادی از کلمات و نشانه ها به صورت خط کشی توصیه شده اند تا به همراه تابوها و یا چراغ ها استفاده شوند. این نشانه ها شامل پیکان های نشان دهنده محدودیت استفاده از خط هستند.

این پیکان ها به همراه تابلوها در مواردی که یک خط مستقیم به تقاطع می رسد؛ تبدیل به یک خط انحصاری گردش به چپ یا گردش به راست می شود. خط کشی های نوشتاری نیز شامل کلماتی که به همراه پیکان های استفاده از خط به کار می روند و کلمه ایست که به همراه خط ایست و تابلوی ایست استفاده می شود، می باشند. دستورالعمل MUTCD فهرستی از تمام کلمات مجاز که برای القای احتیاط و رساندن پیامی خاص استفاده می شوند؛ دارد